اجازه دهید ابتدا بسیار ساده و مختصر در مورد مکانیسم سرماخوردگی توضیح دهم: سرماخوردگی علل متفاوتی دارد. اکثر موارد سرماخوردگی علت ویروسی دارد. هرگاه کلمه ویروس را در جایی شنیدید چند نکته را بیاد آورید:
- ویروس احتیاج به دارو جهت ریشه‌کنی ندارد(مگر در موارد خاص). به طریق اولی برای درمان یک بیماری ویروسی نباید از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد(بجز چند استثناء). هر بیماری با منشاء ویروسی یک الگوی مشخص و ثابت دارد: شروع می‌شود و تمام می‌گردد!! بعبارتی حتی بدون هیچ‌گونه درمان دارویی نیز می‌تواند بهبود یابد( اجازه دهید اینقدر تکرار نکنم :بجز چند استثناء!)
اما مکانیسمها: ابتلا به سرماخوردگی از دو حال خارج نیست:
الف- از یک فرد سرماخورده دریافت کنید
ب- خودتان دچار شوید. در هر حالت، ویروسهایی وجود دارند در نواحی حلق انسان که در حالت عادی تعداد آنها کم است و مکانیسمهای دفاعی بدن فعالیت آنها را بشدت تحت کنترل دارند.وقتی که شما در معرض یک شخص مبتلا قرار می‌گیرید حجم بسیار زیادی از این ویروسها به ناحیه حلق شما وارد شده و بسرعت تکثیر می‌شوند. درنتیجه سیستم دفاعی توان و زمان لازم برای کنترل آنها را ندارد.
چگونه خودبخود دچار می‌شویم؟
الف- وقتی که درجه حرارت ناحیه حلق به یکباره پایین بیافتد(مثلا در هنگام پاییز یا روزهایی که نسبت به روز قبل به یکباره افت دما داریم)
ب- قرار گرفتن در دمای بسیار پایین پس:
1- از افرادی که مبتلا به سرماخوردگی هستند دوری کنید بخصوص در فازی که بیماری آنها فعال و شدید است. آنها یک مخزن متحرک ویروس هستند.از آنها بخواهید حتما با دستمالی جلوی مجاری تنفسی خود را بگیرند. هرگز هرگز با این افراد در یک مکان بسته بسر نبرید.
2- در زمانها یا مکانهایی که فکر می‌کنید ممکن است افت ناگهانی دما داشته باشید(مثلا ابتدای پاییز یا بهار – حرکت از داخل منزل به بیرون) حتما پوشش کافی و حتی بیشتر از کافی داشته باشید!
3- در زمانها و مکانهایی که درجه برودت هوا بسیار پایین است سعی کنید رفت و آمد بیهوده نکنید. تنها کارهای ضروری خود را انجام دهید و کارهای دیگر را به روز دیگری موکول کنید.
4- اگر مجبورید در هوای سرد بیرون بروید، کار ساده‌ای انجام دهید: مکانی که محل شروع بیماری است را محافظت کنید! کجا؟ حفره دهان و سیوسنهای سر و صورت. چگونه؟ با استفاده از یک شال گردن که موجب گرم نگه داشته شدن حلق، بینی و حنجره می‌شود(مکانهایی که ویروس در انجا تکثیر می‌شود). همچنین استفاده از یک هدبند (که سینوسهای پیشانی را می‌پوشاند) می‌تواند بسیار مفید باشد.
5- علایم اولیه زکام شروع شده.چکار کنیم؟ ساده است. سریعا می‌توانید جلوی رشد و گسترش ان را بگیرید.تنها کافی است ناحیه حلق خود را برای میکروبها تبدیل به جهنم کنید!! برای اینکار کافی است از محلول آب و نمک استفاده کنید.نمک می‌تواند محیط رشد میکروبها را مختل کند. همچنین از مایعات گرم استفاده کنید.میکروبها اصلا از گرمای جهنمی در حلق شما خشنود نمی‌شوند!!
6- از دارو جهت پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی استفاده کنیم یا نه؟ این بستگی به عوامل بسیار دارد.اما توصیه شخصی من برای عموم این است: نه. استفاده از داروهایی که جلوی ابتلا به سرماخوردگی را می‌گیرند بهتر است محدود کنید به مواردی که بنا به تشخیص پزشک و برای افراد خاص تجویز می‌شود.
7- وقتی مبتلا شدیم چکار کنیم؟
اقدامات اولیه گفته شده بهترین کار است.اما در کنار آنها استراحت اصلی اساسی است. استراحت کافی در بستر این فرصت را به بدن شما می‌دهد تا بتواند در برابر میکروبها دفاع جانانه‌ای انجام دهد.
8- آیا به پزشک مراجعه کنیم؟ گلودردهای چرکی حتما نیاز به مراجعه و تجویز آنتی بیوتیک دارند.آنها را جدی بگیرید. اما سرماخوردگی ساده الزامی به مراجعه ندارد.
9- همه کارها انجام شده. آیا برای تسریع روند بهبود می‌توان دارو استفاده کرد؟ بله. در پزشکی به این نوع درمانها می‌گویند «درمانهای حمایتی». این عبارت در مقابل «درمانهای ریشه‌ای» بکار برده می‌شود. در گلودردهای چرکی شما نیاز به درمان ریشه‌ای(=تجویز آنتی بیوتیک) دارید اما در سرماخوردگی ساده، طب نوین می‌گیود فقط درمان حمایتی. معنی این عبارت چیست؟ یعنی اینکه بدن خود دفاع در برابر بیماری را انجام می‌دهد و داروها تنها نقشی که دارند کمک به بدن است تا این مرحله را آسانتر طی کند.
10- برای این منظور شما می‌توانید از داروهایی که به نام OTC معروفند استفاده کنید( دسته‌ای از داروها که از نظر قانونی داروخانه‌ها مجازند حتی بدون نسخه پزشک نیز به مراجعان تحویل دهند.) از این موارد می‌توان به قرص سرماخوردگی بزرگسالان و قرص استامینوفن اشاره کرد.
فراموش نکنید: در سرماخوردگی ساده، مصرف دارو هدف اصلی نیست.بلکه استراحت کافی+ مصرف مایعات گرم و فراوان و انجام نکات اولیه گفته شده در بالا مناسب‌ترین اقدام می‌باشد